Keskin dişli dev balina: Livyatan
''Bu bir yeni medya dersi proje çalışmasıdır''
Keskin dişli dev balina: LIVYATAN!
Bilimsel adıyla Livyatan Melvillei, bazen katil ispermeçet balinası olarak da bilinir, yaklaşık 12-13 milyon yıl önce Miyosen çağında yaşamış ve soyu tükenmiş olan bir balina türüdür.
''Physeteroidea'' adı verilen bir aileye aittir ve bu aile günümüzde üç mevcut balina türünü içeren bir üst ailedir.
Livyatan Melvillei, ortalama 13,5 ila 18,5 metrelik uzunluğu ile, modern bir yetişkin erkek ispermeçet balinasıyla yaklaşık olarak aynı uzunluktaydı. Fakat nadir olsa da boyutları 20 metreye ulaşabiliyordu. Ortalama 50 ton kilo ile, neredeyse toplam 6 fil ağırlığındaydı.
Via: Pre Historic Wildlife
Modern ispermeçet balinalarının aksine, Livyatan'ın hem üst hem de alt çenesinde büyük, tamamen işlevsel dişleri vardı.
Livyatan döneminin en büyük yırtıcılarından biridir ve balina uzmanları bulgularını açıklamak için "şimdiye kadar bulunan en büyük tetrapod ısırığı" ifadesini kullanırlar.
Livyatan'ın, 36 santimetreyi bulan diş uzunlukları ile, bilinen herhangi bir hayvan arasından en büyük diş uzunluğuna sahip olduğu düşünülmektedir. Deniz aygırı ve fil gibi hayvanlar daha büyük dişlere sahiptir fakat bu hayvanlar dişlerini doğrudan yemek yerken kullanmazlar.
Avustralya, Victoria Müzesi'nde bulunan Livyatan'a ait bir diş:
1877 gibi erken bir tarihte, fosil avcıları bir ispermeçet balinasınınkine çok benzeyen fakat bundan çok daha büyüklükte dişler buldular. Bulunan dişler, Livyatan'ın cezbedici ipuçlarını veriyordu, ancak bu ipuçlarından sonra gerçek bir kafatasına rastlayamadılar.
Olivier Lambert, 2006 yılında bu dişlerin ait olduğu kafatasını bulmak için araştırmalara başladı, ancak yapılan kazılar verimli geçmedi. Daha sonra 2008 yılında, Peru'daki Pisco Formasyonu'nda Livyatan'a ait kısmi bir kafatası, araştırmacı Klaas Post tarafından keşfedildi. Keşfedilen bu hayvan 2010 yılında isimlendirildi.
İsmini, İncil'de adı geçen bir deniz canavarının adı olan Leviathan'dan aldı. Daha sonra bu isim uygunsuz bulunduğu için ismi Livyatan'a evrildi. Fakat birçok paleontolog hâlâ onu Leviathan olarak adlandırmakta. Livyatan'ın ikinci ismi olan Melvillei, ünlü roman Moby Dick'in yazarı olan Herman Melville'e bir saygı duruşu olarak verildi. Yapılan ilk keşiften sonra, Güney Yarımküre'de Livyatan'a ait farklı diş parçaları bulundu.
Livyatan bir hiper etoburdu, bu da diyetinin yüzde 70'ten fazla et içerdiği anlamına gelmekte. Bu yüzden bilim insanları onun modern ispermeçet balinalarının atası olduğuna inanıyor.
Livyatan'ın, dönemindeki 7-10 metrelik balinaları, fokları, yunusları, köpekbalıklarını, kaplumbağaları ve dev kalamarları avlamış olduğu düşünülüyor.
Livyatan'ın en sevdiği av ise, orta boydaki dişsiz balina türleriydi ama aynı zamanda Megalodon gibi ulaşabildiği her şeyi de avlardı.
Genellikle avını ya çarparak ya da ısırarak ve hareket etmesine izin vermeden tek bir yerde tutarak zayıflatırdı. Modern etçil balinaların aksine, tek başına avlanırdı. Livyatan, modern Güney Amerika çevresindeki sularda yaşadı ve Ekvator çevresindeki daha sıcak suları tercih etti.
Via: newdinosaurs.com
Livyatan, Miyosen döneminden Pliyosen'e kadar Megaladon ile aynı zamanda yaşadı. Bazı bilim insanları, genellikle Livyatan'ın Megalodon'u avladığına inanıyor, ancak başka bir kesim bunun tam tersi olduğunu düşünüyor. Sonuç olarak her ikisinin nesilleri de neredeyse aynı dönemde tükenmiştir.
Bilim insanları, dönemindeki ani sıcaklık düşüşü nedeniyle Livyatan'ın neslinin tükendiğini düşünüyorlar. Soylarının tükenmesine başka bir neden ise katil balinalar gibi daha fazla balina türünün popülasyonunun artması ile Livyatan'ın yok olmasına yol açan bir rekabet ortamının ortaya çıkmasıdır.
Yorumlar
Yorum Gönder